Terug

Recensies

Slechts stilte past

The Silence of Animals: On Progress and Other Modern Myths (De stilte der dieren) heet de nieuwste pennenvrucht van John Gray. In feite is het een vervolg op Straw Dogs: Thoughts on Humans and Other Animals, waarin hij strijdt tegen het vooruitgangsdenken dat de twintigste eeuw kenmerkte. Religie &e…

De Arabier is een blinde vlek

Arabieren domineren de media. Maar ze herkennen zichzelf vaak niet in de berichtgeving. Hassnae Bouazza is een van hen. In Arabieren kijken. Een alledaagse revolutie corrigeert ze het beeld door eens niet in te zoomen op de geijkte onderwerpen als onderdrukking, extremisme, vrouwendiscriminatie en v…

Voorvechter van het wetenschappelijk denken

Daniel Dennett (1942) is al jaren een van de meest vooraanstaande Amerikaanse intellectuelen op het gebied van cognitieve wetenschappen en filosofie. Dennett studeerde aan een aantal van de beste universiteiten van Amerika (Harvard en Oxford) en kreeg les van legendarische figuren als W.V. Quine en …

Schitterende minnaar van de kunsten

Alain Badiou (1937) behoort tot de meest geciteerde Franse filosofen ter wereld. Maar daar is een lang en meanderend pad aan voorafgegaan. In Inesthetiek. Kunst, politiek, filosofie, onder redactie van Joost de Bloois en Ernst van den Hemel krijgen we een aangename mix voorgeschoteld van sleute…

Strijdbaarheid, kritiek, frustratie en hoop

‘Blijf over onze menselijkheid praten. Blijf ons zien als mensen en niet als wilde beesten die elkaar willen afslachten. Laat zien dat er naast alle geweld en ellende nog steeds mensen zijn die zich willen inzetten voor een beter leven, voor een nieuwe toekomst waar waardigheid wel centraal st…

Deleuze gaat te water

Verschil en herhaling (1968), hét magnum opus van Gilles Deleuze verscheen onlangs voor het eerst in Nederlandse vertaling. Deleuze (1925-1995) geldt als een van de grote vernieuwers in de Franse filosofie, en voortrekkers van de grote omslag die het 'differentiedenken' zou betekenen in de tw…

De islam en de luchtspiegelingen

‘Op de meest letterlijke en bloederige manier denkbaar illustreerde de slachtpartij onder de Omayyaden wat vijfhonderd jaar lang het grote thema van dat tijdperk was geweest: de vestiging van een nieuwe orde op de puinhopen van de vorige.’ Met die woorden besluit Tom Holland Het vierde beest, zijn v…

Vrijmoedige laatste woorden

De laatste ontwikkelingen in het denken van de Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984) zijn in mysterie gehuld. De moed tot waarheid, een bundeling van de colleges die Foucault van 1983 tot vlak voor zijn dood in 1984 gaf, biedt ons inzicht in het late werk van deze denker. In dit goed leesbare …

Onderwijs als redmiddel voor democratie

Wat is het doel van onderwijs? Het aanleren van vaardigheden voor een baan en zo winstgevend te zijn voor de maatschappij, of het leren je verbeeldingskracht te gebruiken, je eigen cultuur kritisch te bevragen, een betrokken burger te worden in diezelfde maatschappij? In Not for Profit: Why Democrac…

Handel duurzaam, naar de urgentie van de pasgeborene

In 1978 zit Hans Jonas in prettige afzondering in Villa Feuerring in Beth Jizchak (Israël). De dan 75-jarige veteraan, die zeker acht jaar lang in Europa en het Midden-Oosten deelnam aan allerlei veldslagen, legt de hand aan wat zijn meest bekende werk zal worden: Das Prinzip Verantwortung. …

Eenzaamheid, zoals alleen in kunst

Een vrouw alleen in huis in een klein dorp eind jaren zestig. Buiten is een culturele revolutie in volle gang, maar in deze uithoek van Oostenrijk is daar niets van te merken. De hoofdpersoon van Marlen Haushofers De mansarde heeft zich afgewend van de wereld. Dat de roman, pas onlangs herontdek…

De uitersten botsen in de keuken

Het is 2008. Terwijl buiten de kredietcrisis door de wereld raast zijn de rijken van Zürich het aan hun stand verplicht om gezien te worden in Chez Huwyler, het duurste restaurant van de stad. In de keuken werkt Maravan. Hij is asielzoeker, en met die twee verhaallijnen brengt de bij onze Ooste…

Fris denken uit Frankrijk

Na 1945 ontstond er een volstrekt origineel filosofisch elan in Frankrijk, een filosofie waarin de differentie centraal stond, die achter de grenzen van de zuivere rede kon kijken en de brug tussen leven en denken maken kon. Sindsdien komt de meest principiële politieke filosofie uit Frankr…

De totale illusieloosheid

Eens in de drie jaar staat Bergenstadt op zijn kop. Het is feest: ‘Grensgang’ duurt drie dagen, en wordt eens in de zeven jaar gevierd. In de golf van heimatmelancholie, waarvan de literatuur in het Avondland is doorspekt en die ook in Nederland met Gerbrand Bakker en Franca Treur ve…

Pac-man als dankbaar voorbeeld

Stel je bent in een collegezaal, maar je hebt geen idee wat een collegezaal is. Wat wéét je dan van de situatie waarin je bent? Er staan rijen stoelen, er is een spreker. Er is een microfoon, een projector en een projectiescherm. Al deze dingen staan in een welbepaald patroon, de stoel…

Vrijheid in de maatschappij, door de kunstenaar

Waarom Lacan nog lezen, vraagt Steven Z. Levine zich af in zijn studie Lacan Reframed. Al in de inleiding geeft hij het antwoord: 'In order to try to be free!'
Is dit een restje van de inmiddels failliete American Dream, achtergebleven in het DNA van een bejaarde professor? Geenszins. Want het bet…

Kunst in de politieke realiteit

Het kunstwerk is de levende presentatie van religie. En voor het welvaren der kunsten zou de maatschappij de meest gunstige omstandigheden moeten creëren. Deze gedachten legde de Duitse componist Richard Wagner neer in zijn twee beroemde essays 'Het kunstwerk van de toekomst' en 'Kunst en de re…

Over het ongezegde

Soms laten boeken belangrijke dingen ongezegd. Het gebeurt echter maar heel zelden dat het ongezegde uit een vorig boek, onderwerp wordt voor een nieuw. In Stilte, geste, stem, doet René ten Bos precies dat.
In 2008 schreef Ten Bos Het geniale dier, een briljante studie die terecht meedong …

De dood bedriegen

Als de twintigste eeuw in één emotie te vatten zou zijn, dan is ontnuchtering waarschijnlijk een kandidaat die hoge ogen scoort. De ideeën uit de negentiende beginnen hun uitwerking te krijgen op bredere lagen van de bevolking. Met name het Darwinisme ontneemt aan velen zekerheden…

De ondergang van onze beschaving

De titel van de nieuwe studie van Slavoj Žižek laat er geen twijfel over bestaan; met Living in the End Times geeft de Sloveen een grondige analyse van het feit dat het wereldwijde kapitalistische systeem stilaan haar apocalyptische nulpunt bereikt. Aan de hand van de vijf psychologische stadia van …

pro-mbooks1 : athenaeum